Zijn in de afgelopen periode door Corona gesprekken met kinderen gecanceld, uitgesteld, of tot een minimum beperkt? Het was en is ook een ingewikkelde, onrustige en spannende tijd. Gelukkig zijn we inventief gebleken en zijn de maatregelen inmiddels ook wat versoepeld. In de vorige blog stond de voorbereiding van het gesprek met ouders en kind centraal, deze week richten we ons op het gesprek zelf en de terugkoppeling aan ouders.

Met het verruimen van de mogelijkheden tot contact zijn, behalve de kindgesprekken met behulp van videobellen, ook gesprekken op anderhalve meter afstand weer mogelijk. In deze blog bespreken we beide varianten.   

Het gesprek met een kind via videobellen

Onze ervaring met video bellen is dat kinderen het best stoer vinden om op deze manier een gesprek te voeren. Collega’s vinden het even wennen, maar geven aan dat het gemak toeneemt per gesprek. ‘Met een goede verbinding, is het best goed te doen om een goede verbinding met het kind te krijgen!’

Wanneer je het kind spreekt direct na het voorbereidende gesprek,  dan heb je al een beetje een werkrelatie opgebouwd en kun je vlot starten met het gesprek. Het kan echter ook zijn dat er een paar dagen tussen de voorbereiding en het gesprek is verstreken. Dat vraagt soms om weer even contact maken. Met video bellen kan dat contact maken wat lastiger zijn. Als opstapje naar het gesprek kun je het kind te vragen om de ruimte te laten zien waar hij. Je kunt daar vervolgens wat vragen over stellen en/of jouw werkplek laten zien. Je kunt hier eventueel ook een uitstapje maken naar wat er voor jou allemaal anders is door Corona en vertellen dat je normaal op een kantoor werkt of bij kinderen thuiskomt. En dat het best gek voor je is dat alles door Corona zo anders gaat. Dan kun je meteen vragen hoe het leven van het kind er door Corona anders uitziet. Hoe het nu met school gaat, op welke manier er contact is met de juf of meester, wat ze fijn vinden aan thuis hun schoolwerk doen, hoe hun ouders hen hierbij helpen, wat ze missen van school, enzovoorts. Dan vraag je het kind wat het nog weet van het voorbereidend gesprek en vul je aan waar nodig.

Vervolgens laat je de praatposter/het werkblad van Mijn Leven zien en de vragenkaartjes met de verschillende thema’s en ga je aan de slag.

Dat kan op verschillende manieren (we noemen er hier een paar maar er zijn er vast veel meer):

• Lesley van Uitert (deelnemer, aan een lopende training Mijn Leven) vertelt dat ze graag zo dicht mogelijk bij een live-sessie wil blijven. Zij plakt de praatposter op een muur met een heleboel lege post-its eronder. Dan richt ze de laptop- of telefooncamera van ongeveer anderhalve meter afstand op zichzelf, terwijl ze bij de poster staat. Ze zorgt dat het kind zowel de praatposter als haarzelf goed kan zien. Ze houdt de vragenkaartjes in haar handen en laat het kind steeds de kaartjes zien en de volgorde kiezen. Ze kijkt afwisselend in de camera terwijl ze met het kind praat of draait zich om als ze de antwoorden van het kind direct op een post-it op de muur schrijft, terwijl het kind als het ware over haar schouder mee kan kijken naar wat ze schrijft.
• Een andere werkwijze is dat de hulpverlener zelf met een praatposter op tafel op een werkplek thuis zit. Met de camera van een telefoon brengt hij dan afwisselend de steeds vollere praatposter, de vragenkaartjes en post-its met antwoorden of zichzelf in beeld. De afwisseling zorgt dat het kind toch overzicht houdt over wat er op zijn praatposter komt en wat de thema’s/vragen zijn die aan de beurt komen. Maar het helpt ook de aandacht van de kinderen vast te houden. En nog een voordeel: het kind jou niet de hele tijd aan hoeft te kijken.
• Ismeta (Reiz, mede-ontwikkelaar en trainer) voelde in het begin niet zoveel voor al dat gemanoeuvreer met de camera en voerde de gesprekken samen met een (inbellende) collega. Ismeta was dan de (hoofd)gesprekspartner en de collega schreef mee op post-its met zijn microfoon op mute. Het kind hoefde zo niet telkens tegen het gebogen hoofd van de schrijvende gesprekspartner aan te kijken. Aan het eind van het gesprek vroeg Ismeta aan de schrijvende collega of hij nog wat wilde vragen aan het kind ter verduidelijking of nog iets  wilde toevoegen.

De ervaring leert dat het bij wat oudere kinderen makkelijker is om via videobellen het gesprek te voeren. Zij zijn wat meer bekend met digitale middelen. Bij jongere kinderen is het soms wat moeilijker om hun aandacht bij het gesprek te houden. Wanneer je merkt dat een kind is afgeleid of je denkt dat het kind met iets anders bezig is, zijn er weer verschillende opties. Ofwel je zet de van tevoren afgesproken actie in (zie de blog over de voorbereiding van het gesprek) en stelt een korte pauze voor. Je kunt ook vragen of je even mee mag kijken, wanneer je merkt dat het kind ondertussen een andere activiteit is gaan doen (tekenen, een spelletje, huiswerk of wat dan ook). Na een kort gesprekje daarover bedenk je samen wat er zou kunnen helpen om het gesprek weer met aandacht te vervolgen of af goed te ronden.

Vraag aan het eind van het gesprek aan het kind wat het kind van het gesprek vond. Je kunt daarvoor het feedbackformulier gebruiken. Maar je kunt ook tips en tops vragen over het video bellen.

Vervolgens bereid je het terugkoppelingsgesprek naar ouders voor. Dat kan meteen na het kindgesprek, doordat het kind de ouders erbij roept. Bij jongere kinderen kun je eventueel kiezen voor een korte knip tussen de twee gesprekken. Dat geeft jou tijd voor een korte pauze, waarin je eventueel een foto om van de ingevulde praatposter naar ouders kunt sturen. Zorg ook aan het begin van het terugkoppelingsgesprek met ouders voor een duidelijke taakverdeling, passend bij wat je met het kind daarover afgesproken hebt. Bij videobellen lukt het niet altijd om iedereen goed te zien of te horen en afspraken kunnen daarbij helpen: bijvoorbeeld over de volgorde van de gespreksbeurten of een vragenronde aan het eind na de toelichting op het werkblad/de praatposter

Voor alle gebruikers van Mijn Leven hebben we een variant op de Woorden en Plaatjes gemaakt: een exemplaar voor het geval je met het kind gaat videobellen. Deze Woorden en Plaatjes kun je als pdf downloaden op www.kiddocom.org. De Woorden en Plaatjes vind je als je in het menu ‘Aanbod’ aanklikt. De Woorden en Plaatjes hangen vervolgens onder de Downloads. 

En wat als het niet lukt om te video bellen?

Lukt het echt niet met een videoverbinding via facetime, whatsapp, skype of iets dergelijks, dan kun je terugvallen op alleen een telefoonverbinding met audio. Probeer of het wel lukt om tijdens het gesprek regelmatig foto’s te delen van de onderdelen die je gebruikt. Dan blijft het kind op de hoogte van wat je doet of gedaan hebt. Wanneer het niet gelukt is om al pratend een praatposter voor het kind in te vullen, wordt de terugkoppeling naar ouders lastig. Kies in dat geval voor een snelle uitwerking van het verslag, liefst nog dezelfde dag. Als het kind akkoord is gegaan met de inhoud van  het verslag, stuur je het meteen op naar ouders en plan je een telefoongesprek met hen en -als het lukt- het kind samen. Lukt dat niet dan wordt de insteek enigszins anders, doel blijft echter het informeren van ouders over de belevingswereld en wensen van het kind. Samen sta je stil bij wat deze situatie voor het kind van ouders betekent, liefst met de woorden die het kind in het gesprek heeft gebruikt. Ook hier leert de ervaring dat er hele mooie gesprekken met ouders kunnen volgen en dat ouders echt aan het denken worden gezet over de impact van hun handelen op het kind!

Het gesprek met een kind op anderhalve meter afstand

Eigenlijk is een gesprek op anderhalve meter afstand niet heel veel anders dan een regulier gesprek. Het is wel belangrijk om aandacht te besteden aan de preventieve maatregelen, zoals eventueel een mondkapje of een plexiglas scherm op tafel, schoonmaakmiddelen en manier om afstand van elkaar te houden. Ismeta neemt vaak zelf doekjes en desinfecterende handgel mee. Ze begint met het samen wassen van de handen en bedenkt dan met het kind goede afstandsregels. Soms plaatsen ze een stoel tussen Ismeta en het kind in, als een soort neutrale zone. Een andere mogelijkheid is het afplakken van zones met behulp van schilderstape. Die tape scheurt makkelijk en is overal weer goed vanaf te halen. Plak dat een lijn over de tafel en vanaf de tafel over de vloer, waarmee je eigen vlakken creëert. Zorg dat je een groot werkvlak hebt van een grote tafel of twee aan elkaar geschoven tafels (of desnoods de vloer) en leg de praatposter/het werkblad vervolgens zo tussen jullie in dat het kind er goed zicht op heeft. Maak afspraken gemaakt over wie leest, wie schrijft en wie plakt en hoe je elkaar helpt om tijdens het gesprek voldoende afstand te houden.

Aan het eind van het gesprek evalueer je weer samen en bereid je met het kind het terugkoppelingsgesprek met ouders voor. Sta met het kind even stil bij goede afstandsregels voor het gesprek met ouders en vraag of het kind die met ouders wil bespreken. Niets zo fijn om als kind nu eens aan papa en mama de regels voor te schrijven! Veel succes en plezier met de kindgesprekken in Coronatijd, en nogmaals … we houden ons aanbevolen voor mooie voorbeelden en praktische tips! Ze zijn welkom op info@kiddocom.org